03.06.2024 16:42
Wezîrê Veguhestinê yê Iraqê Sadawî got, "Rêya Pêşketinê, projeyeke aboriyê ye ku bi temamî dûrî siyasetê ye. Iraq û Tirkiye ji hêla cihê xwe yê coxrafî va xwedan avantajan in, em ê van ji bo mefadarbûna gelên xwe bi kar bînin."
Wezire Veguhestine ye Iraqe Rezzaq Muheybes es-Sadawi bal kişand, Projeya Reya Peşketine ya de Iraqe ji ser Tirkiyeye ra bi Ewropaye ra gire bide, ne bi tene rehesin ü otore ye ü wiha got, "Ev, projeya entegrasyona ekonomik e. Ji bo welaten şiriken projeye de entegrasyona ekonomik pek bine."
Wezir Sadawi heyeteke 10 kesi qebül kir ku ji akademisyen, rojnameger ü karsazan pek te ü li ser Serokweziriya Iraqe, paytext Bexda ü her wiha Besra ziyaret kirin.
Sadawi di hevditine da der heqe Projeya Reya Peşketine ya de Iraqe ji ser Tirkiyeye ra bi Ewropaye ra gire bide da daxuyaniyen giring dan ü destnişan kir ku ji bo projeye piştevaniya heremi ü navneteweyi de hebe ü her wisa proje de wesfa bazirgani zedetir bike ü de maliyeten veguhestine daxine.
Sadawi bal kişand, Projeya Reya Peşketine li başüre Iraqe Besraye li Bendera Fawe ya Mezin li ser qadeke 54 kilometrekareyi te avakirin ü lewma ji gava temam bibe, de bibe bendera heri mezin a hereme ü wiha dewam kir:
"Ji ber ku Bendera Fave ya Mezin li ber behra mezin e, dikare mazüvaniya keştiyen bazirganiye yen mezin ku heta 19,5 metreyi di kür da ne, bike."
Sadawi diyar kir, Bender we di nive sala 2025an da tekeve fealiyete, li bendere baregeheke eskeri ya mezin, rafineriyen petrokimyaye, tesisen depokirina xaza siruşti ü tesisen daweribandina ave we hebe.
Wezir destnişan kir, li derdora bendere avahi ü heremen sanayiye we werin avakirin ü wiha dewam kir, "Nivegirava Fave we bibe herema sanayi ü turizme ya heri mezin a Rojhilata Navin."
Proje we ji Besra, Nasiriye, Semave, Diwaniye, Necef, Kerbela, Babil, Bexda, Samarra, Beyci, Selahaddin, Müsil, Rabia, Duhok ü Fişaxabure ra derbas bibe, li ser Tirkiyeye ra bi reya Bendera Ceyhane ser behre an ji ji ser Stenbole ra bi rebeje heta Ewropaye biçe.
Te payin ku bi tevahi maliyeta rehesin ü otoreyan 17 milyar dolar bigire.
Ji HKIye teleba guhertina guzergehe
Reveberiya Herema Kurdistana Iraqe dixwaze Projeya Reya Peşketine di herema wan ra ji derbas be.
Wezir Sadawi qala fikar ü bendewariyen HKIye yen ji bo projeye ji kir ü wiha got, "Bi Hewlere ra hevditin hatin kirin. Kurdan peşniyaz kirin ku guzergeh were guhertin. Le şirketa İtalyan ü Wezareta Veguhestine peşniyaz red kir."
Sadawi bal kişand ku ji hela maliyet ü deme va guzergeha mewcüd a Reya Peşketine çetir e ü wiha dewam kir, "Di ve guzergehe da pewist nake ku ne tunel ü ne ji pire ben inşakirin. Di çarçoveya projeye da bi tene pireyek de were çekirin."
Sadawi her wiha diyar kir ku projeya de 4,5 kilometre ji Duhoke ra derbas bibe ü her wiha de ji ber Fişxabüre ra bigihije sinore Tirkiyeye.
Di mijara reveberiya deriye sinor e nü ye te plankirin di çaroveya projeye da li Ovakoye were çekirin da ji nediyariya di navbera Hewler ü Bexdaye da didome ku Wezir Sadawi diyar kir, di mijara reveberiya deriye sinor da hevditin de van nezikan ben kirin. -