Suryaniyên li xerîbiyê havînê berê xwe didin Midyadê

Midyada navçeya Merdine ya bi salan endamen ol, mezheb ü nijaden ji hev cihe hebandiye di mehen havine da bi Suryaniyen li xeribiye tiji dibe.

Navçeya diroki ya bi salan mazüvaniya kesen bi zimanen Kurdi, Tirki, Erebi ü Suryanki diaxivin kiriye ü bi berhemen wek mizgeft, der, xan ü ci ü waren diroki yen li ser xwe ji ve rastiye nişan dide.

Navçe ji ber devereke diroki ya ji xwe bale dikişine le bi taybeti di herse mehen havine da Suryaniyen li xeribiye ne zedetir ten bajaren miraten bav ü kalen wan li ser xwe dihebine.

Almanya di seri da ji Swed, Swisre ü welaten din en Ewropaye ü Libnane Suryaniyen li xeribiye dijin di tetila havine da bere xwe didin Midyade.

Jimara Suryaniyen li Midyate ku kem e bi hatina havine zede dibe. Suryaniyen ji xeribiye ten bajare bav ü kalen xwe ü li mal ü deren bi kevire Midyade hatine çekirin diminin.

Suryaniyen ji xeribiye ten navçeye li gundeware Çiyaye Bagoke taxen Elbegendi, Yemişli, Taşkoy ü Uçkoye bi kevire Midyade mal dane çekirin ü hinek li wan malan diminin ü hinek ji li mevanxaneyen deren li navçeye diminin.

Midyad di heman deme da ji bo Suryaniyen li xeribiye ne ü li welaten cihe diminin dibe navend ü havine ten nas ü eqrebayen xwe ji dibinin ü bi Suryanki diaxivin ü li çanda xwe xwedi derdikevin.

Bi saya mevanen ji xeribiye ten çarşi ü bazara navçeye ji geş dibe.

"Hişe me li ser ve dere ye"

Nebil Çelike 57 sali ku di ciwaniya xwe da ji bo xebate koçi Giessena bajare Almanyaye kiriye daxuyani da nüçegihane AAye ü got ku ew heri kem sale careke te welate xwe ü wiha dewam kir: "Midyad xwedi çandeke piroz e. Em li ve dere dosten xwe ziyaret dikin. Deren xwe yen bere ziyaret dikin. Suryanki zimane me ye ü em li ve dere wi zimani diaxivin. Her çiqas em li Almanya bijin ji koka me ji ve dere ye. Em li we dere dijin le hişe me li ser ve dere ye."

"Behr tuneye le ji behre xweştir e"

Zeki Arslane ji Baden-Wurttemberg a eyaleta Almanyaye hatiye ji got ku wi tevli xezüre xwe Yusuf Ozdemir xaniye ku par li taxa gundewar a Elbegendiye dest bi çekirina we kiribün isal qedandin.

Arslan destnişan kir ku ew 40 sal li Almanyaye ma ü wiha dewam kir: "Hewaya Midyade geleki xweş e. Em seransere sale dixebitin ü ji bo behnvedane ji ten Midyade. Çend roj bi şün va we hemü silale we be ve dere. Tetila me xweş derbas dibe ü zü diqede. Em hemü milete xwe li ve dere dibinin ü bi Suryanki diaxivin. Em bir ü baweriya xwe li ve dere dibinin. Li ve dere behr tuneye le rojen me xweştir derbas dibin. Ciwanen me li ve dere çanda xwe hin dibin."

Ercan Metheye 27 sal e li Almanya diji ji got ku ew 3 salan careke te ware bav ü kalen xwe ü behna xwe derdixe.

Ji esnafen Midyade Nüri Ergine ku Suryani ye ji got ku Midyad ji bo Suryaniyen li xeribiye ne di mehen havine da dibe navenda kombüne ü wiha domand: "Bi hatina wan kefa me te ü em ji hev ra qala serpehatiyen xwe dikin. Di demen dawin da welatiyen ku ten dixwazin malen xwe yen kevn çebikin ü yan ji ji nü va xani ava bikin. Ev tişteki baş e. Kesen ji Ewropaye ten dibejin em li we dere hev nabinin ü evder ji bo hemüyan wek navenda hevditine ye ji."

"Çave me li reya wan e"

Alikare Şaredare Midyade Abdurrahim Çelik ji destnişan kir ku Suryaniyen li xeribiye di mehen havine da ten ü tera dile xwe tetile dikin ü wiha domand: "Welatiyen me yen Suryani ü Ezdi tu care xwe ji ve dere nekirin. Bi saya arami ü xebaten Şaredariya Midyade eleqeya li ser ve dere ji zedetir bü. Welatiyen Suryani dema ten kefa me te ü çave me li reya wan e." -