Haberler      English      العربية      Pусский      Kurdî      Türkçe
  Ku.Haberler.Com - Nuça dawî
NUÇE BIGERE:
  MALPER 19/03/2024 14:09 
News  > 

Pêkutiya di polîtîkayên Obama da li Sûriyeyê aloziyê kûrtir dike

24.02.2021 15:42

Serokê Amerîkayê yê nû Joe Bîden wê li Sûriyeyê polîtîkayeke çawa bimeşîne ev nayê zanîn, lê ev yek wê tesîrê li ser rewşê bike ku sala 2021 wê çawa derbas bibe Rêvebiriya Bîden di bin navê têkoşîna dijî DEAŞê li Sûriyeyê her çiqas hevkariya xwe ya PYDya şaxa PKKya rêxistina terorê bimeşîne jî,...

Ji ber virusa koronaye ya nü (Kovid-19) li Süriyeye di sala 2020i da pevçün kemtir çebün ü sala 2021e ji rewş he ne diyar e. Tesira şewbe li welet rasterast ne pekan e be pivan, hewcedariyen tenduristiye yen bingehin nayen peydakirin.

Ji hela din va ji ber şewbe welaten mudaxile şere navxweyi büne ji li Süriyeye gaven eskeri yen mezin neavetin. Ji ber ku Tirkiye, İran ü Rüsyaye hewl dan bi diyaloge ü reyen diplomatik va pirsgirek be çareserkirin li Süriyeye saleke sakin derbas bü.

Seroke Amerikaye ye nü Joe Biden we li Süriyeye politikayeke çawa bimeşine ev naye zanin, le ev yek we tesire li ser rewşe bike ku sala 2021e we çawa derbas bibe. Ji revebiriya Biden te xwestin ku li Rojhilata Navin ü bi taybeti ji li Süriyeye politikayeke wek heyama Obama be meşandin, li Süriyeye ji heyama Donald Trump cudatir hevkeşeyek be avakirin. Revebiriya Biden di bin nave tekoşina diji DEAŞe li Süriyeye her çiqas hevkariya xwe ya PYDya şaxa PKKya rexistina terore bimeşine ji, ne mumkin e ku Amerika li Süriyeye bigiheje encamen ku çar sal in dixwaze pek ben.

Li Süriyeye rewşa ku diguhere

Li Süriyeye hevkeşa hezan ü rewşa li qade li gor heyama Obama geleki guheriye, cudahiyen mezin çebüne. Rüsyaye pişgiri da rejima Esed ü rejime heza xwe parast. Tirkiyeye li bakure Süriyeye operasyonan kir ü bi taybeti li İdlibe hebüna xwe ya eskeri zede kir. Li Süriyeye ji ber ku gefxwarina DEAŞe ve care pir ne cidi ye wisa xuya dike ku politikaya Amerikaye ya PYDye we zehmet bibe.

DEAŞa ku ji bo piştgiriya Amerika dide YPGye dibü bingeha meşrüiyete edi li Süriyeye tune. Ji ber ve, xenci ji bo kriza meşrüiyete ya politikayen li ser Süriyeye yen reveberiya Biden bibe pirsgirek dibe ku piştgiriya Amerika dide YPGye weki qezenc le venegere.

Amerika li hereme xwedi meşrüiyete nebe ji dikare beje ku ew e hevkariya bi PYDye ra bidomine, kesen weki Brett McGurken di heyama Obama da zirar dan tekiliyen Tirkiye-Amerikaye ji nü va tinin ser wezifeye ev e tekiliya Amerika-YPGye zede bike. Di heyama Obama da rola politikayen Süriyeye yen Pentagone ü burokraten li qade YPG weki aktoreka maqül didan nasin pişti 4 salan a heyama Trump dibe ku ev disa were rojeve. Ev ji bibe sedema zedebüna rageşiya tekiliyen Tirkiye-Amerikaye ü mijaren weki kontrola çavkaniyen tebii ü yekitiya erden Süriyeye ber bi aloziye bibe.

DEAŞa li heremen çole disa hewl dide, erişen diji rejime ü PYDye zede dike ji dikeve hevkeşeya nü ü ji xwe ra li ci digere. Her çiqasi DEAŞ bi tene li çole mabe ü li heremen din bi tevahi xilas bübe ji bi saya endamen ku xwe vedişerin ü li gor heremen le ne tev digerin edi büye hedefeke bi tevahi naye xilaskirin. Di çapemeniya rojavaye da dibejin ku DEAŞ disa çalakiyen terore zede dike, qasi bere xeternak e. Gelek caran xeberen wisa ten weşandin. Ev ji ji bo Amerikaye dibe hincet ku piştgiriya dide PYDye meşrü nişan bide. Rasti ew e ku ji bo Amerika piştgiriya dide PYDye meşrü nişan bide hewcedare hebüna DEAŞe ye.

Jixwe herkes bi we yeke beled e ku alikariya Amerikaye ya ji bo YPGye, ji süden pratik en şere diji DEAŞe wedatir, wateyen we hene. Daxuyaniya Amerikaye ya bi şerha ji bo welatiyen Tirkiyeye yen di operasyona Gareya li bakure Iraqe da ji we yeke li ber çavan radixe ku li hemberi PKKya ku weki rexistineke terore bi nav dike, helwesteke tund ü zelal nişan nade. Ev yek ji wan texminan hema beje piştrast dike ku reveberiya Biden de mina serdema Obama bi helwesteke ideolojik ü kortiyeke stratejik va Tirkiyeye dür bixe ü piştgiriye bide rexistineke terore.

Lebele demeke ku li welet hema hema her hefte bombe diteqin, DEAŞ li Süriyeye bihez dibe ü li hundir ji tekoşina diji FETOye didome Tirkiye bi biryar li diji piştevaniya Amerikaye ya bo PYDye derdikeve ü lewma ji ew yek xwexapandin e ku mirov li heviye be ku Tirkiye di serdema nü da di ve mijara ku meseleyeke ewlekariya neteweyi da paş da gav biaveje.

Ev ferzkirina Amerikaye ya li ser Tirkiyeye ji aliyeki din va ji kortiya stratejik a Amerikaye dide nişan. Peywendiyen Amerika-PYDye ku bi nerina pragmatik a reveberiya Trump va sist bün, ji ber nerinen ideolojik en reveberiya Biden ü ekiba Pentagone dibe ku li Süriyeye disa bibe sedema kriza sereke ya di navbera Amerika ü Tirkiyeye da. Biden ji mina serdema Obama peywendiya xwe ya bi PYDye ra didomine ü her wiha muhtemel e ku di mijaren weki bazirganiya petrole ya rexistina terore ya bi rejima Esed ra, hebüna milisen Şie li rojhilate Ferate da tu gaveke berbiçav neveje.

Beçalakbüna Amerikaye curete dide Rüsya ü İrane

Amerika digel ku peyamen diji İrane dide li Yemene Hüsiyan ji listeya rexistina terore derxist, hewl dide ku bi İrane ra peymana nukleere disa bixe meriyete ü iradeya we ya li Süriyeye ji bo piştevaniya YPGye nişaneyen we yeke ne ku de ne diji İrane politikayeke çalak bimeşine ne ji li seraktoren weki Hüsi yan ji rejima Esed en ku İran piştgire wan e zexte bike. Ev yek ji rewşeke wisa ye ku de aktoren weki İsrail ü Tirkiyeye yen dixwazin ku Amerika li hereme roleke çalaktir bilize ü diji tehdiden ku zede dibin li gel mitefiqen xwe yen kevnar ci bigire aciz bike. Ev yek de rüdana ku Amerika disa li rojhilate Ferate ase bimine ü di mijara Süriyeye da şüna politikayeke yekgirti vegere hemleyen ku peşaniye dide YPGye bi xwe ra bine. Tunebüna politikayeke gişti ya Süriyeye ya Amerikaye derfeta ku Tirkiye diji Rüsya ü İrane bibe piştgiriyeke potansiyel ji ji hole radike. Amerika di mijaren weki İdlib, milisen şii yan ji dahatüya Esed en ku tevahiya Süriyeye eleqedar dikin da pengaven berbiçav naveje, ev yek ji dibe sedem ku Rüsya ü İran bi taybeti erişen xwe yen diji İdlibe zede bikin, rejima Esed ji seri li sücen şer en weki erişa kimyayi bide. Pekutiya di van politikayan da weki ku di xeten sor en Obama yen ku je derbas bün da hat ditin de wisa encam bigire ku birevebiriya Biden ji di gotine da tund le di sehaye da betesir be.

Di encama van hemüyan da ji dibe ku Rüsya, İran ü rejima Esed ku de texmin bikin ku ji aliye Amerikaye va tu zext ü helwesteke dijber dernakeve ji bo qisme mayi ye İdlibe teşebüsa operasyoneke bikin. Wisa ku ji bejaye bi guleyen tacize yen milisen rejime ü bombebaranen hemanen asimani yen Ürsi va bi taybeti başüre reya M4e dibe ku bibe hedefe operasyoneke muhtemel. Hebüna Tirkiyeye ya ku li heremen derbasi kontrola rejime büne cihen xwe yen çavderiye paşva kişand ü bi taybeti li heremen sinor en İdlibe biçük ü mezin gelek cihen çavderiye yen nü ava kir wek parametreya heri giring a ku ve operasyone ditexiline disekine. Ji ber welaten Ewropaye yen ku di tekoşina diji pandemiye da di nav xwe da man ü xemsariya Amerikaya ku li ser YPGye disekine helwesta biryardar a Tirkiyeya ku xetere heye hember İran ü Rüsyaye ji hela diplomatik va tene bimine ji ji bo mixalifen Süriyeyi ü ji 3,5 milyoni zedetir Süriyeyiyen sivil en li İdlibe dijin weki heviya dawin disekine.

[Ahmet Arda Şensoy li maseya Süriyeye ya Enstituya Rojhilata Navin (ORMER) a Zaningeha Sakaryaye di mijaren şere navxweyi ya Süriyeye ü şere hibrit da lekolinan dike] -



 
Latest News





 
 
Top News