Lîderê Boşnak Aliya Îzzetbegovîç di 97emîn salvegera rojbûna xwe da bi hesret tê bibîranîn

Serokomare ewil e Bosna Hersek a serbixwe Aliya İzzetbegoviçe ku ji bo gele Boşnak e Misilman bigihijin mafen xwe yen mirovahi, demokratik ü serbixwe bibin gelek hewl da ü ji bo ve ji bi salan di girtigehe da mabü di 97emin salvegera rojbüna xwe da hat bibiranin.

İzzetbegoviç di 8e Tebaxa sala 1925an da li Bosanski Samats a bajare Bosna Herseke hat dinyaye. Nave diya wi Hiba ü nave bave wi ji Mistefa bü ü ji 5 xwişk ü birayan yek bü ü di Seransere Şere Cihane ye Duyemin da li hemberi ideolojiya faşist, paşe ji li hemberi sepandinen rejima komunist nave xwe da bihistin.

Malbata İzzetbegoviç ku ew hej 3 sali bü koçi Saraybosnaye kirin ü wi perwerdehiya xwe li we dere temam kir ü di rojen xwe yen ciwaniye da ji ji ber cihekariyen li hemberi Misilmanan ten kirin, tekoşiya ü ji yen seri hildan yek bü.

İzzetbegoviç lise li Saraybosnaya paytexte Bosna Herseke xwend ü paşe bü avakere Mladi Muslumani (Misilmanen Ciwan).

Di Şere Duyem e Cihane de İzzetbegoviç li hember ideolojiyen faşist ü kominist sekini.

Misilmanen Ciwan dema Şere Duyem e Cihane de ji ber alikariyen ku kirin bala mirovan kişandin.

Pişti Şere Duyem e Cihane li Yugoslavyaye aligiren Partiya Komunist revebiri bi dest xist ü welat wek komaren federal veqetiya. İzzetbegoviç we deme İslam parast ü bü hedefa revebiren kominist.

Di sala 1946an de ji ber süce İslamiyete 3 salan di hepse de ma.

Aliya weki seroke gişti ye yekemin e Partiya Çalakiya Demokratik (SDA) ku sala 1990i hat avakirin ü iro ji li Bosna Herkese partiya heri mezin a Boşnakan e, hat hilbijartin.

SDAye di hilbijartina ewil a fireparti da li Bosna Herseke heri zede deng wergirtin, Aliya ji bü seroke Bosna Herseke.

Belavbüna Yügoslavyaye ü şere li Bosnaye

Yügoslavya destpeka 1990i ji hev belav bü. Arteşa Gel a Yügoslav (JNA) sala 1991e li Slovenyaye şer gur kir ü kurtedemek şünda li Xirvatistane ji şer dest pe kir. Ev şer sala 1991e pekiya gunden Ravno ü Popovo yen Bosna Herseke ji.

Dema li Yügoslavyaye pevajoya jihevbelavbüne dest pe kir, li Bosna Herseke ji mijara serxwebüne hat rojeve. Siyasetmedare Sirb Radovan Karadzic ku de paşe ji ber sücen wi yen di şere li Bosnaye da cezaye hebse bixwe, li diji fikra serxwebüne derket ü idia kir ku heger şer derkeve, Misilmanen li welet de tune bibin.

Referanduma diroki ya "serxwebüne" 29 Sibat -1 Adara 1992yan da hat kirin. Ji sedi 99,7e beşdaren referanduma ku piraniya Sirben Bosnayi boykot kirin, ji bo Bosna Herseka serbixwe denge ere dan.

Pişti referandume komen Sirb en JNA ü yen paralimiter erişi bajaren cuda en Bosna Herseke kirin. Aliya bangi gele Bosnaye kir ku ew li hemberi van erişan li ber xwe bidin, kesen serxwebüne dixwestin bi serokatiya Aliya tekoşin didan.Komen Sirb jin ü zarok diküştin, destdirejiya jinan dikirin ü merivan ji malen wan dür dixistin. Çi piroziyen İslame ü Misilmanan hebüya binpe dikirin ü di konbajaran da işkence li sivilan dikirin.Kesen serxwebüna welet dixwestin li bakur ü rojhilat diji Sirban şer dikirin, li başür ji li hemberi Xirvatan tekoşin dihat dayin.Hezen Sirb qasi se sal ü nivan paytext Saraybosna dorpeç kirin. JI bili ve li bajaren Prijedor, Bijelina, Zvornik, Visegrad, Srebrenitsa, Foça ü yen din ji gelek komkuji çebün.- Encama şer giran büBi Peymana Aştiye ya Daytone va şer di sala 1995an da qediya. Neziki 200 hezar kesi meriv mirin, ji milyoneki zedetir kes ji malen xwe bün.Bi ve peymane va Bosna Hersek wek (Federasyona Bosna Herseke ü Komara Sirban) ü Herema Xweser a Brçkoye bü du perçe. Di Federasyona Bosna Herseke da 10 kanton we bihatana avakirin.Aliya ji bo perymana Daytone ya ku welet ji hela siyasi va tevlihev kiribü da wiha gotibü: "Ev be aştiyeke adil e, le ji dewamiya şer baştir e."Aliya İzetbegoviç bü serokomare ewil e Bosna Herseka serbixwe ü seroke ewil e Konseya Serokatiya Dewlete.- Aliya di 19e Cotmeha 2003an da wefat kirJi ber pirsgireken tenduristiye Aliya di sala 2000i da ji wezifeya xwe ya seroktiye ya Konseya Serokatiya Dewlete istifa kir ü got ewe do kongreya partiya xwe ya 2001i da ji bo seroktiya gişti nebe namzed.Aliyaye ku ji gele Bosna Herseke ra dewleteke serbixwe hişt di 19e Cotmeha 2003an da wefat kir.Beriya wefata xwe Aliya wek seroke dewleteke heri dawin bi Serokomar Recep Tayyip Erdogan ra hevditin kiribü.Ji welaten cuda ji 150 hezari zedetir kes beşdari cinazeye bün, ew li gor wesiyeta xwe li Gorsitana Şehidian a Kovaçiye ya li Saraybosnaye hat definkirin.Aliya li dü xwe berhemen bi nave "Di Navera Rojhilat ü Rojava da İslam", "Deklarasyona İslame", "Reva Min a Azadiye", "Şahidiya Min a Diroke" ü "Eme Nebin Kole " hişt. -