Dilê" Diyarbekirê Derdikeve Holê

Li Diyarbekire ji bo ku der bare Qesra Artüqiyan a ku li Gire Amidaya 5 hezar sali ye da agahi ben bidestxistin xebat ten kirin.





Wezareta Çand ü Turizme li Süra navçeya Diyarbekire xebat dan destpekirin ku Qesra Artukluye ü hemü bermayiyen bere yen li Gire Amidaye derkevin hole.





Süra navçeya Diyarbekire di diroke da büye şaristaniya Hurri-Mitan, Urartu, Pers, Roma, Emewi, Ebbasi, Merwani, Selçuki ü Artukiyan. Gire Amidaye ji li ve navçeye ye ü ciheki gelek giring e.





Li gire ku wek "Virantepe" te binavkirin dema depoyen ave dihatin bicihkirin hin mozaik hatin ditin.





Di sala 1962yan de dema vekolin hatin kirin temelen qesra hikümdare Artukiyan Melik Salih Nasreddin Mehmüd (1200-1222 ), mozaiken rengin en ji kevir ü kupen cam pek ten, hatin ditin.





Le ji ber ku herem li ser qada eskeri ye ü milke şaredariye ye ji we deme vir va xebat nehatin kirin.





Midüriya Gişti ye Muzeyan ü Hebünen Çande ya Wezareta Çand ü Turizme ji bo ku bermayiyen biqimet ben ditin ü parastin xebat da destpekirin.





Xebat we ve mehe dest pe bikin ü wisa te bawerkirin we gelek belge ü agahi ben bidestxistin.





Midüre Abide ü Roloveye ye Diyarbekire Cemil Koç ji nüçegihane AAy ra daxuyand ev gir li İçkaleya Süre beriya zayine di sala 3 hezar de dema Huri-Mitaniyan de hatiye çekirin.





El Cezeri 30 sal di qesre de xebitiye





Koç got Diyarbekir ji ber ku di nav wan bajaren ewil büne misilman de cih digre, ji hela diroka İslame va pir giring e.





Koç ani ziman di dema Artukiyan de ev der büye navenda çand ü zaniste.





Koç diyar kir ku di himayeya hikümdaren Artüqiyan da alimen mezin en İslame di bin siwana qesre da xebaten xwe meşandin ü wiha got, "Alime navdar e İslame El Ciziri qedera 30 salan li ve qesre jiya ü sewirinen xwe yen endazyariye da naskirin. Berhema xwe Kitab-ul Camii Beyn-el ilmü wel-amel En Nafi-i fi Sineat-il hiyel li ve dere nivisi."



Koç diyar kir ku El Ciziriye ku xebaten destpeke yen pergalen otomasyone, sibernetik ü zanistan robotan kirine, 30 salan fealiyeten xwe yen zanisti li Qesra Artüqiyan meşandin ü wiha dewam kir:



"Kolandinen ku de li gire ku weki dile Diyarbekire te hesibandin werin kirin, dibe ku bibe wesile ku diroka Diyarbekire cardin were nivisin. Bi derxistin Qesra Artüqiyan va de peşi li ber naskirina Keleha Hundir ji vebe ku li dinyaye were naskirin ü bibe marqeyek. Milkiyeta ciye ku gir le ye, di deste şaredariya bajare mezin da ye. Ji ber ku şaredariya ku le cigirşaredar hatiye peywirdarkirin erazi da wezareta me, re li ber xebaten kolandine vebü."



Seroke Tima Kolane Doç. Dr. İrfan Yildiz ku di heman deme da Endame Hindekariye ye Fakulteya Perwerdeye ya Zaningeha Dicleye ye, diyar kir ku di diroke da vi giri nave xwe daye bajer.



Yildiz bal kişand Keleha Hundir ku gir ji di xwe da dihewine, li Anadoluye ew cih e ku Misilmantiye le dest pe kiriye ü herwiha di fetha bajer da ji 27 sebahi şehid ketine ü wiha dewam kir:



"Em e ligel ekibeke ku ji 22 pisporan pek te xebaten xwe yen kolane bimeşinin. Ji ber ku cih teng e 60 kes ji nikarin tevli xebaten kolane bibin. Em e peşiye di Qesra Artüqiyan ü peveken we da xebaten xwe bikin ü dü ra ji em e kolanen sondaje bikin. Kolan de diroka Diyarbekire ron bike." -