Di Komxebata Nobeta Ewladan da li ser "Sekna berxwedêr" a dayikên Diyarbekirê sekinîn

Di "Komxebata Nobeta Ewladan" a ku ji hela Platforma Çapemeniye ü Komeleya Çapemeniya Civaki ya MİSMEDe va hat lidarxistin da li ser "sekna berxweder" a malbaten ji bo ku ewladen xwe yen PKKya rexistina terore ew revandine sere çiye li Diyarbekire li ber dere avahiya bajer a HDPye nobete digirin sekinin.

Di çarçoveya komxebata li Şaxa Stenbole ya Yekitiya Niviskaren Tirkiyeye da bi sernava "Malbaten Nobeta Ewladan: Profila Sosyolojik ü Nasnameyen Protest en Hevpar" panel hat lidarxistin.

Fatmanur Altuna Seroka Lijneya Birevebiriye ya Weqfa Xizmeta Perwerdeye ü Ciwaniye ya Tirkiyeye (TURGEV) di panele da axivi ü diyar kir ku çapemeni mekanizmayeke dewase ye ü bi sermayeyeke dewasa dixebite ü behs kir ku helw te dayin ku koden civake bi navbeynkariya çapemeniye be guhertin, ev midaxeleyeke inorganik e ü midaxeleyi zihne mirovan dikin.

Altune destnişan kir gelek mirov der bare dayiken Diyarbekire da dinivisin, hewl te dayin ku kampanyayen çapemeniya civaki ben kirin lebele kampanyayeke reşkirine ji heye ü wiha axivi:

"Gelo qimeta xebera van tune? Dayiken bi Kurdi diaxivin, saziyeke idia dike ku Kurdan temsil dike bi temami ji xwe nabinin ü diji wan derdikevin. Di rastiye da çiroka ve heye. Dive CNN be ü 9 saetan li vir weşana zindi bike le nakin. Diçe Parka Geziye 9 saetan weşana zindi dike. Ev digel ku mijareke wisa ye ku 40 sal e suistimal dikin, tinin akademiyan, li sere diaxivin ü niqaşan dikin, konferansan didin li ser ve naaxivin. Rojnamevaneki Amerikayi dema ku dayiken Diyarbekire nü hatibün rojeve tweetek avetibü. Ketibü çapemeniya min a civaki. Min dit ü ez mat mam. 'Dibeje ku dive li vir ji binerin, gelo dibe tişteki geleki balkeş be?' ü linke dide. Min xwest we demildest ji yeki ra bişinim, disa ketime video je biribün. Hün di vir da heman we midaxeleye dibinin. Dibeje ku 'Tu nikari ve tweete biaveji'.

Altune destnişan kir qimeta we heye ku xebera zaroken revandine sere çiye ji be çekirin ü ev gotin: "Wek minak hemü zaroken ku bi awayeki ten qanikirin, mejiyen wan te şüştin, bi reya propagandaye dibin sere çiye zaroken feqiran in. Qimeta çekirina xebara ve ji heye. Mirov diqirin ü dibejin ku 'Zaroken te li Porshceye siwar dibin, li Ewropaye li tetilan digere, wir dixwine, perwerdeye dibine, çima zaroken min li çiye ne?' Fixane dike bav, tu kes nabihize. Medya bi temami se meymünan dilize. Heman awayi disa li kampan qaşo bi nave perwerdeye zarok ji bo kuştin ü mirine ten perwerdekirin ü dibin weki makineya mirine, mehküme jiyaneke düri mirovahiye dikin. Ev zarok li şikeftan dijin. Rasti taciz, destdireji ü suistimalan ten. Hemü lekolin nişan didin ku temene wan zarokan ji 8-9 sali destpe dike. Ma tu qimeta xebera ve ji tune? Hün dü li vir ji nenerin, ve ji nebinin?"

Fatmanur Altune got ku "Gotineke weki 'Li Rojhilate jin behez e, bindest e, te suistimalkirin. Tu heq ü mafe jinan tune' heye. Dayiken Diyarbekire bi şexsiyet, nasname ü denge xwe va ve gotine imhe kirin." ü got ku lebele ev tune te hesibandin ü qimeta çekirina xebera we naye ditin.

Altune bal kişand ku li hole reşkirina çapemeniye heye ü nirxandina "Em pişti ku haj bi reşkirina çapemeniye hebin paşe dikarin piçek peş bikevin. Em çi dikin bila bikin em çalakiya heri xweş, fantastik ü baş ji li vir bikin çapemeni de ve nebine. We çaxe em e çi bikin? Ango wek civak em e bi zori tişta li wir naye ditin bidin nişan. ya duyemin dive em qenalen enformel bixebitininin. Çawa di 15e tirmehe da internete girtin, ji mizgeftan bi reya selayan xeber hat dayin. Hoparlor di wir da bü tora me ya gihandine ya enformel. Em edi nikarin ji ve çapemeniya civaki ü çapemeniya konvansiyonel bawer bikin."

"Nava wan ji dayiken Diyarbekire diteqe"

Tulay Demir Oktaya niviskara Daily Sabahe got ku dayiken Diyarbekire listika PKKya rexistina terore xira kir, tu kesi ev hevi nedikir.

Oktaye behs kir ji bo ku pirtüka "Denge Diya min" binivise peşi bi dayiken Diyarbekire ra hevpeyvin kirin paşe bi ciwanen ku ji rexistine reviyan ra hat bal hev ü wiha axivi:

"Dema min bi ciwana ra xeber da pirsa ewil a ku min ji wan pirsi ev bü: "Hün çima, çawa çün?" Bersiva ji ciwanan hat ji sedi 99,9 ev bü, 'Şaxa Ciwaniye ya HDPye ez birim'. Dema min pirsa 'hün çima çün, hün li pey dozeki ne? pirs kir gotin ku'tu dozen me tunene. Li male behna min teng dibü ez wir çüme kursa tembüre. Wir beşdari civinan büm. Me projeyen berpirsyariya civaki kir' Heta ciwaneki ev gotin: "Ez ji bo qirejahiya hewaye dixebitiyam.' Ji ber fabriqeyeke tanke hewa qirej dibe. Paşe pişti ku bi deme ra pebaweriya we ji wan çedibe bi awayeki din nezi mirov dibin. Dibejin ku 'Hün dikarin ben cihen baş, karen mezintir bikin' ü zeafen van ciwanan ditine ü emilandine ü wan birine."

Oktaye ragihand ciwaneki ku PKKya rexistina terore ew revendibü sere çiye pişti ku dibine diya wi beşdari çalakiya dayiken Diyarbekire büye videoyeki şandiye ü got ku "Dibeje ku 'Daye ji ber ku tu wir rüdine ez ji te şerm dikim. Demildest ji wir rabe ü here male.' Min ji Mustafa Biçer ev pirsi; 'Te vir videoyek kişand ü weşand, te çima ew video kişand?' Kurike got ku 'Bi zore çekan wan videoyan bi me didin kişandin. Peküti ü şantaje dikin.' Dema Mustafa vegeriya ji pişta rexistine şikest jixwe. Ciwanen wir dibejine dayiken Diyarbekire ku 'Biqasi ku ji we ditirsin ji tu kesi natirsin'. Ango nava wan ji dayiken Diyarbekire diteqe."

"Sosyolojiya terore ya Qendile xira kir"

Rojnamevan Gungor Yavuzaslan ji bal kişand ku jimara dayiken ku beşdari çalakiya rüniştine ya li ber dere avahiya Serokatiya Bajer a HDPye ben ü zaroken ji çiye hatin xilaskirin roj bi roj zede dibe.

Yavuzaslan da zanin ku 300 malbat tekoşina xwe didominin ü wiha axivi: "Ev serhildanek e ku em dibejine 'Dayiken Diyarbekire', 'tevgera wijdane'. Tevgera wijdane ya dayiken ku zaroken wan çüne ye. Le çi bü? Biqasi jinika cil sor a li Parka Geziye di rojeve da ci negirtin. Me nekari ve bibin çapemeniya navneteweyi, dayiken Rojavayi ra qise bikin, denge me negihaşt wan."

Yavuzaslan got ku di çapemeniya Tirk da nexweşiya "neditina deme" heye ü dive ev be helkirin ü wiha axivi: "Em dibejin ku dayiken Diyarbekire le bav ji hene. Ev kareki malbati ye. Birasti ji sosyolojiya terore ya Qendile xira kir. Le wek çapemeni gelek deren dive em derxinin hene."

Di komxebate da sernaven weki "Kirdeya Nü ya Tevgera Civaki ya Nü: Malbaten Nobeta Ewladan", "Malbaten di Nobeta Ewladan da: Heviyen Civaki ü Keda Hestewari", "Malbaten di Nobeta Ewladan da ü Sosyolojiya Çapemeniye", "Malbaten di Nobeta Ewladan da ü Berxwedanen Sivil: Gihandin ü Sosyolojiya Terorizme" ji hela pisporan va bi awayeki sosyolojik hatin nirxandin.

Danezana encama komxebate de sibe li ber Mizgefta Kurşunluye ya li Diyarbekire bi raya gişti ra be parvekirin. -